Algebra

Analyse

Bewijzen

De grafische rekenmachine

Discrete wiskunde

Fundamenten

Meetkunde

Oppervlakte en inhoud

Rekenen

Schoolwiskunde

Statistiek en kansrekenen

Telproblemen

Toegepaste wiskunde

Van alles en nog wat


\require{AMSmath}

3. Optimaliseringsproblemen

Voorbeeld 1

'Ik wil de maximale oppervlakte van een rechthoekig veld dat met een schutting van 80 m omheind kan worden, als gebruik wordt gemaakt van een muur die aan de overige zijde staat. Deze muur mag zo lang als nodig.'

Uitwerking

q8708img1.gif Neem voor lengte van de zijde aan de muurkant 'x'. De zijde evenwijdig aan de muur is dan 80-2x. Stel een formule op voor de oppervlakte van het veld, dus:

O(x)=x·(80-2x)=80x-2x2

Bepaal de afgeleide van O(x):

O'(x)=80-4x

Bereken x zodat O'(x)=0. Dit geeft x=20. Controleer met een tekenverloop of met je GR dat x=20 inderdaad een maximum van O(x) oplevert.

Antwoord

Voor x=20 heb je de maximale oppervlakte.

Voorbeeld 2

Gegeven is de functie f(x)= -0,5x2 + 3x.
Van een rechthoek ABCD liggen de punten A en B op de x-as en de punten C en D op de grafiek van f.
Verder is 0$\leq x_A \leq$3.

  1. Neem $x_A=p$ en druk de omtrek van ABCD uit in $p$.
  2. Bereken de maximale omtrek die rechthoek ABCD kan hebben.
  3. Druk de oppervlakte van ABCD uit in $p$.
  4. Voor welke $p$ is O(ABCD) maximaal? Bereken in twee decimalen nauwkeurig de maximale oppervlakte die ABCD kan hebben.

Uitwerking

Maak eerst een tekening:

p1505img1.gif

Er geldt A(p,0). Druk AB en BC uit in p. Je krijgt dan:

  • AB=CD=6-2p
  • BC=DA=-0,5p2 + 3p

Je kunt dan de vragen beantwoorden.

  1. Omtrek(ABCD)=-p2+2p+12
  2. Bereken de afgeleide. O'(x)=-2p+2
    Stel de afgeleide nul en los op!
    -2p+2=0
    p=1
    Plot de grafiek... is het een maximum? Zo ja, dan is de omtrek maximaal -12+2·1+12=-1+2+12=13
  3. Opp.(ABCD)=p3-9p2+18p
  4. Bereken de afgeleide: O'(x)=3p2-18p+18.
    Stel de afgeleide nul en los op!
    3p2-18p+18=0
    p2-6p+6=0
    Enz...
    Plot de grafiek. Waar is er sprake van een maximum? De maximale oppervlakte is...

Antwoorden

  1. Omtrek(ABCD)=-p2+2p+12
  2. Maximale omtrek is 13
  3. Opp.(ABCD)=p3-9p2+18p
  4. Maximale oppervlakte is $6\sqrt{3}$

Voorbeeld 3

Een puntgevel heeft een basis van 10 m en hoogte van 4 m. In de gevel moet een zo groot mogelijk rechthoekig venster komen. Wat zijn de afmetingen van dat venster?

Uitwerking

Maak een tekening en kies (handig) een variabele. In dit geval heb ik voor de lengte van de rechthoek 2x gekozen. Probeer daarna de hoogte uit te drukken in x. Stel een formule op voor de oppervlakte en probeer de oppervlakte te maximaliseren.

p1505img2.gif

$
\eqalign{
& \frac{5}
{4} = \frac{{5 - x}}
{h} \Rightarrow 5h = 20 - 4x \Rightarrow h = 4 - \frac{4}
{5}x \cr
& O(x) = 2x \cdot \left( {4 - \frac{4}
{5}x} \right) = 8x - \frac{8}
{5}x^{2} \cr
& O'(x) = 8 - \frac{{16}}
{5}x \cr
& O'(x) = 0:8 - \frac{{16}}
{5}x = 0 \cr
& \frac{{16}}
{5}x = 8 \cr
& 16x = 40 \cr
& x = 2\frac{1}
{2} \cr}
$

Antwoord

De rechthoek is 5 bij 2.

Voorbeeld 4

Drie zijden van een gelijkbenig trapezium zijn 10 cm lang. hoe lang moet de vierde zijde zijn om een maximale oppervlakte van het trapezium te hebben?

Uitwerking

Eerst maar weer eens een tekening:

q1449img2.gif

Druk h uit in x. Stel dan een formule op voor de oppervlakte van het trapezium en probeer deze functie te maximaliseren.

$
\eqalign{
& h = \sqrt {100 - x^{2} } \cr
& O(x) = \frac{{10 + 10 + 2x}}
{2} \cdot \sqrt {100 - x^{2} } = \left( {10 + x} \right) \cdot \sqrt {100 - x^{2} } \cr
& O'(x) = \sqrt {100 - x^{2} } + \left( {10 + x} \right) \cdot - \frac{x}
{{\sqrt {100 - x^{2} } }} \cr
& O'(x) = \sqrt {100 - x^{2} } - \frac{{10x + x^{2} }}
{{\sqrt {100 - x^{2} } }} \cr
& O'(x) = \frac{{100 - x^{2} - 10x - x^{2} }}
{{\sqrt {100 - x^{2} } }} = \frac{{100 - 10x - 2x^{2} }}
{{\sqrt {100 - x^{2} } }} = 0 \cr
& 100 - 10x - 2x^{2} = 0 \cr
& 50 - 5x - x^{2} = 0 \cr
& x^{2} + 5x - 50 = 0 \cr
& (x - 5)(x + 10) = 0 \cr
& x = 5 \vee x = - 10 \cr
& Alleen\,\,x = 5\,\,voldoet. \cr}
$

Antwoord

De vierde zijde moet 20 zijn.

Meer voorbeelden


©2004-2024 WisFaq